Bullying ή αλλιώς "νταηλίκι"

Καλημέρα, στο site ellispoint διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της κας Ελευθερίας Κανακάκη για τα προβλήματα που συχνά αντιμετωπίζουν πολλά παιδιά στο σχολείο αλλά και στις γειτονιές τους. Σας παραθέτω αυτούσιο το άρθρο:

Bullying: το τέλος της αθωότητας!

Ο ορισμός του εκφοβισμού προέρχεται από τη λέξη «bully» (δηλαδή, «νταής») και αναφέρεται, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην παιδική παραβατικότητα που έχει πολλά πρόσωπα γι’ αυτό και, πολλές φορές, είναι δύσκολο να αναγνωρισθεί.

Τον πρωτοακούσαμε το Φεβρουάριο του 2006, με την εξαφάνιση του 11χρονου Άλεξ Μεσχισβίλι, στη Βέροια, κι είναι ίσως ο μοναδικός αγγλισμός που, όπως έχει παρατηρήσει ο καθηγητής Παιδαγωγικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Γιώργος Τσιάκαλος, «η ελληνική κοινωνία αρνείται επίμονα να εντάξει στο λόγο μας». Παρότι δε τα έξι παιδιά που καταδικάστηκαν δεν αντιπροσωπεύουν την εικόνα των ανήλικων στη χώρα μας, το «bullying» είναι ένα υπαρκτό, συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα!

«Ένας στους δέκα μαθητές Λυκείου ανήκει σε κάποια συμμορία», επισημαίνει ο καθηγητής Εγκληματολογίας Νέστορας Κουράκης, παρουσιάζοντας τα στοιχεία που προέκυψαν από έρευνα του Εργαστηρίου Ποινικών κι Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Στην περίπτωση αυτή, αναφερόμαστε σε «καθαρά» επιθετικά άτομα, τα οποία συναγωνίζονται το ένα το άλλο σε εκδηλώσεις ωμής βίας, ωστόσο, ο όρος «bullying» περιλαμβάνει επίσης τις επαναλαμβανόμενες απειλές, τα ρατσιστικά, υβριστικά ή περιπαικτικά σχόλια, τη διάδοση φημών, τη ζημιά ή την κλοπή των προσωπικών πραγμάτων κάποιου, τον αποκλεισμό του από το σύνολο, τη συναισθηματική ή και τη σωματική κακομεταχείρισή του, τον εκβιασμό. Νεότερη μορφή αποτελεί το «cyberbullying», η ηλεκτρονική δηλαδή παρενόχληση μέσω κινητού τηλεφώνου ή του διαδικτύου που ελάχιστα παιδιά τολμούν να καταγγείλουν. Κι όμως: μόνο στην Αθήνα, το 37% των μαθητών του Δημοτικού έχουν βρεθεί αντιμέτωπα με τη σχολική βία, ενώ ξεπερνά το 11% το αντίστοιχο ποσοστό των μαθητών του Γυμνασίου.

Το προφίλ του θύματος

Σε γενικές γραμμές, το παιδί που υφίσταται bullying…

… δεν είναι πρόθυμο να διεκδικήσει το δίκιο του, γιατί αισθάνεται ότι «υστερεί» σε κάποιον/ους τομέα/εις.

… μεγαλώνει σ’ ένα υπερπροστατευτικό περιβάλλον, οπότε έχει συνηθίσει να «αφήνει» την υπεράσπιση του εαυτού του στους άλλους.

… στενοχωριέται ή κλαίει με αρκετή ευκολία, γιατί δεν ξέρει πώς ν’ αντιμετωπίσει οποιαδήποτε σύγκρουση ή δυσκολία.

… δεν έχει μάθει να «πιάνει» τις κοινωνικές ενδείξεις.

… προκαλεί άθελά του με τη συμπεριφορά του, καθώς εμφανίζεται ανίκανο να αντεπεξέλθει ή έστω να προτείνει συμβιβαστικές λύσεις σε μια αντιπαράθεση και, πολύ περισσότερο, να αμυνθεί.

Από τη δική μας μεριά, πρέπει να αντιληφθούμε έγκαιρα τα σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί «πέφτει» θύμα κακομεταχείρισης ·φυσικής, λεκτικής, συναισθηματικής.

Από 3-5 ετών: Οι τυπικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν φόβο αποχωρισμού από τη μητέρα που εκδηλώνεται με γκρίνια, κλάμα (ακόμα κι ουρλιαχτό), ακινησία ή υπερκινητικότητα και παλινδρόμηση σε συμπεριφορές μικρότερων ηλικιών.

Από 6-11 ετών: Πιθανότατα να παρατήσετε διάφορα ψυχοσωματικά προβλήματα, προβλήματα στον ύπνο (νυχτερινή ενούρηση, νυχτερινός τρόμος κ.α.), ξεσπάσματα θυμού, τάση για απομόνωση, έντονο άγχος ·ακόμα κι ενοχικά αισθήματα.

Από 12-17 ετών: Οι αντιδράσεις της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας θυμίζουν αυτές των ενηλίκων, περιλαμβάνοντας εφιάλτες, σύγχυση, εκνευρισμό, αποφυγή των συνηθισμένων υποχρεώσεων και ενδιαφερόντων, κατάθλιψη, καταστροφικές τάσεις, αντικοινωνική συμπεριφορά και χρήση διάφορων ουσιών.

Σε κάθε περίπτωση, ως γονείς οφείλουμε να βρούμε τρόπους να προστατέψουμε το παιδί από τη συστηματική επιθετική συμπεριφορά που, όπως επισημαίνει και πάλι ο καθηγητής Γιώργος Τσιάκαλος, είναι ένα φαινόμενο ευρέως διαδεδομένο στα σχολεία των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών.

● Να του εξηγήσουμε εγκαίρως και όσο καλύτερα μπορούμε τι ακριβώς σημαίνει bullying και ρατσισμός.

● Να το ενθαρρύνουμε να συζητά τυχόν προβλήματα που αντιμετωπίζει στο περιβάλλον του, χωρίς όμως να καταφεύγουμε στον εξαναγκασμό.

● Να ενισχύουμε καθημερινά την αυτοεκτίμησή του.

● Να του δίνουμε τον απαιτούμενο χρόνο να συνειδητοποιεί και να εκφράζει τα συναισθήματά του, εξηγώντας του ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθει στενοχώρια, ανασφάλεια, δειλία, φόβο, προδοσία ή θυμό.

● Να το παροτρύνουμε να κυκλοφορεί με παρέα, να απομακρύνεται από τα «κλειστά» ή σκοτεινά σημεία, όπως και από τις «σεσημασμένες» ομάδες παιδιών.

● Να το μάθουμε ν’ αποφεύγει τις προκλήσεις, να προσπαθεί να δείχνει ότι… σφύζει από ψυχραιμία και να μην καταφεύγει σε προσβλητικές απαντήσεις.

● Μόλις αισθανθεί ότι κινδυνεύει, να μην ντραπεί να καλέσει σε βοήθεια οποιονδήποτε περαστικό.

Γραμμή βοήθειας

Μέσω του αριθμού 1056, το «Χαμόγελο του Παιδιού» συνεργάζεται με το Διεθνές Δίκτυο Τηλεφωνικών Γραμμών Υποστήριξης Παιδιών (Child Helpline International ), όπου 7 ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24άωρο, μπορείτε να καταθέσετε την επώνυμη ή ανώνυμη καταγγελία σας σε ειδικούς οι οποίοι θ’ αναζητήσουν την καλύτερη δυνατή λύση για το παιδί-θύμα, ζητώντας συγχρόνως τη συνδρομή των αστυνομικών κι εισαγγελικών αρχών.